Ngày xưa chim trĩ chỉ sống trên rừng sâu núi hiểm. Bắt chim trĩ cống tiến cho các quan cai trị phương bắc làm vui là một nghề nguy hiểm. Sử sách cìn ghi lại nhưng lời ca thán về việc này. Nhưng nay chim trĩ đã trở nên quen thuộc, chúng có thể được nuôi sống trong chuống, như mọi thứ chim khác, thậm chí như gà, như vịt.
Người mạnh dạn đi đầu trong việc nuôi chim Trĩ là vợ chồng anh Nguyễn Xuân Thao. Anh chị cho biết.Huyện Đông Sơn là một xã nghèo, nghề chính của người dân chủ yếu làm ruộng, trước đây khi còn con đường Quốc lộ 47 chạy qua, người dân tận dụng lợi thế làm dò lợn, chả cuốn để bán cho khách hàng trên xe khách chạy qua, nhưng khi tuyến Quốc lộ 47 được nắn thắng, không chạy qua xã nữa thì người dân ở đây cũng chuyển nghề cho phù hợp với việc canh tác.. Gia đình anh Thao cũng trong hoàn cảnh ấy, anh đã xin xã một mảnh đất trên khu đất trũng ngập nước quanh năm giữa đồng, rồi vợ chồng ngày đêm cần mẫn vượt thổ, tạo được mảnh đất gần 2800 mét vuông, để làm nhà ở và phát triển nghề chăn nuôi vịt đồng; một nghề truyền thống mà ông bà, bố mẹ thân sinh ra anh đã làm. Đây cũng là nghề kiếm được kha khá tiền bạc. Do vậy sau khi xuất ngũ trở về, vợ chồng anh quyết định thầu thêm một số đất bỏ hoá của một số gia đình trong thôn vào những năm nước to. Vậy là anh đã có hơn 6000 mét vuông đất để làm ao nuôi cá, làm chuồng trại để chăn nuôi vịt đẻ. Có năm anh đã nuôi tới gần 3000 vịt để, những năm đó hai đứa con anh còn nhỏ, vợ anh sáng sáng phải gánh trứng đem bán cho các nhà hàng, nhà ăn hoặc bán cho các trại ấp vịt trong huyện. Khó khăn vất vả là thế những đời sống gia đình anh cũng được cải thiện đôi chút.
Năm 2009 trong một buổi xem truyền hình trên kinh VTV2, anh nghe giới thiệu chương trình nuôi chim Trĩ đỏ, đã đem lại lợi ích kinh tế rất cao. Nghe xong anh thấy cần phải học tập họ và sau khi hỏi được địa chỉ , anh lặn lội tới tình Hà Namđể được gặp mặt chủ nhân của trang trại Vườn Chim Việt. Anh Trần Nhữ Giáp, trước kia là người nuôi chim cảnh, nhưng anh đã nuôi thành công chim Trỉ đỏ và sản xuất chim giống bán ra thị trường. Anh Thao xin được làm thuê cho anh Giáp trong vài tháng để học hỏi kiến thức, kinh nghiệm chăm sóc chim Trĩ đỏ và các đặc tính của loài chim quý hiếm này. Anh biết nếu chịu khó thì thế nào mình cũng có thể nuôi được giống chim này, do vậy trong những ngày làm thuê cho ông chủ Vườn Chim Việt , một người rất có kinh nghiệm trong việc nuôi chim trĩ, cách chăm sóc cho chim ăn, từng loại thức ăn cần có, chỗ ở của chim, cách phối giống, ấp trứng… anh ghi chép kỹ lưỡng để sau này trở về quê nếu có mở trang trại nuôi chim, cũng không cảm thấy bỡ ngỡ..Vậy là sau gần hai, ba tháng trời làm thuê, học hỏi kinh nghiệm với ông chủ Vườn Chim Việt, anh quyết định xin mua 4 con chim giống về nhà để nuôi thử. Thời gian đầu mới đem chim về, chuồng trại chưa kịp làm, phải nhốt vào lồng gà, đêm ngủ phải che chắn, kiểm tra kẻo chuột đồng vào cắn chim; rồi lại còn phải chăm hơn 1000 vịt đẻ, biết bao công việc phải làm , nhiều lúc vợ anh ốm đau, anh cũng không dành được nhiều thời gian chăm vợ, đôi lúc chị cũng rầy la, trách cứ… Nhưng dù khó khăn, thiếu thốn đến mấy anh vẫn tìm cách vượt qua..
Đầu năm 2009 anh đã làm được hơn 100 mét vuông chuồng nuôi chim Trĩ bằng lưới sắt B40, loại lưới này chim ở vừa thoáng, lại không xổng ra ngoài được, trên mái lợp bro xi măng, nền chuồng giải cát vàng để chim tắm cát hoặc làm ổ đẻ.. Thức ăn cho chim cũng rất dễ kiếm, có thể dùng cám nấu, lúa hoặc thức ăn chăn nuôi cho gà… Loài chim Trĩ đặc tính thường hay mổ nhau để tranh ăn, do vậy khi cho chim ăn phải bỏ vào máng nhỏ, treo cao để chim khỏi làm rơi vãi ra ngoài. Nuôi chim Trĩ cũng gần giống nuôi gà. Chim trĩ giống thường nuôi đến 8 tháng tuổi thì đẻ trứng, mỗi kỳ đẻ có thể đạt tới 60 đến 70 mươi quả trứng, sau đó chúng ngừng đẻ hai tháng rồi lại tếp tục đẻ; có điều trong kỳ để trúng của chim phải cho ănn tăng thêm chất đạm, tăng lượng can xi, chim Trĩ nếu được ăn tốt có thể mỗi ngày đẻ hai quả trứng. Chim Trĩ sống ngoài tự nhiên thường đẻ trứng vào tổ các loài chim khác để nhờ ấp hộ; vì vậy việc sồng sót của chim non đạt tỷ lệ rất tháp, thế nhưng khi được nuôi nhân tạo, việc ấp nở chim con cũng khá dễ dàng , bỏi nhiều người đã làm lò ấp, tỉ lệ con non đạt tỷ lệ sống sót tới 80, 90% . Việc nuôi con non cũng cần phải biết chăm sóc cẩn thận , mùa đồng cần chống gió lạnh, giữ ấm cho chim, mua hè phải tạo cho chim ở nơi thoáng mát. Với 4 cặp chim giống đem về, sau gần một năm anh đã nhân được 100 cá thể chin giống. Năm 2011 đàn chim của anh đạt tới gần 3000 con,. số chim trưởng thành anh đem bán lại cho chủ trang trại người đã giúp anh nhân giống chim Trĩ . Hiện tại trong chuồng của anh có khoảng gần 800 con.lớn nhỏ.
Khi chúng tôi vào thăm trang trại, anh dẫn chúng tôi xem và giới thiệu cách bố trí từng lô chim mẹ, chim con, loại chim mới nở trong từng ô chuồng, bầy chim bình thản đậu trân các giá làm bằng tre, như chúng đang đậu trong các cành cây ở nơi hoang dã, lông chúng sặc sỡ xanh, đỏ mới đẹp làm sao.
Anh Thao còn cho biết chim Trĩ có thể nuôi làm chim cảnh cũng rất đẹp, hoặc nuôi chim giống xuát bán ra ngoài thị trường, một con chim con nuôi hai tháng tuổi có thể bán tới triệu đồng; nếu chim nuôi thương phẩm , trung bình mỗi con đat tới gần hai ki lô; giá một cân chim Trĩ thương phẩm trên 600 ngàn, . thịt chim Trĩ hiện nay đang là món ăn đặc sản của các nhà hàng, khách sạn, nhiều khi không có chim thương phẩm để bán. Anh cho biết nhiều chủ trang trại trong tỉnh đã đến đặt vấn đề mua giống để nuôi, anh rất vui vì nếu nhiều người cùng nuôi thì gia đình anh sẽ là nơi cung cấp giống cho khách hàng, và việc nuôi chim Trĩ cũng là nghề đem lại lợi ích kinh tế cho các gia đình hiện nay. Bên cạnh việc nuôi chim Trĩ, anh Thao còn nuôi thể nghiệm bảy, tám chim Công. Chim Công cũng là loài chim kảnh, nhưng chăm sóc chúng nghe chừng công phu hơn loài chim Trĩ. Trang trại của anh còn có chim Sáo, Iểng, Chào mào, chim Cu…
Nguồn sưu tầm