Chim Le Le – Loài thủy cầm quý trong thiên nhiên và ẩm thực Việt

Giới thiệu chung về loài Le Le

Chim Le Le (danh pháp khoa học: Dendrocygna javanica) là một loài chim nước thuộc họ vịt, nổi bật với ngoại hình duyên dáng, giọng kêu đặc trưng và tập tính sống bầy đàn. Loài chim này không chỉ có vai trò trong cân bằng sinh thái mà còn gắn liền với văn hóa, ẩm thực truyền thống Việt Nam, đặc biệt là cháo Le Le – một món ăn giàu giá trị dinh dưỡng được biết đến từ xưa trong ẩm thực cung đình Huế và vùng Nam Bộ.

Đặc điểm ngoại hình của Le Le

Le Le có thân hình nhỏ gọn, mỏ dài màu xám và đầu cũng khá dài. Bộ lông mang những sắc màu đặc trưng:

Đầu, cổ và bụng: có màu vàng sẫm như da bò non.
Chỏm đầu: đậm màu hơn, nổi bật.
Lưng và cánh: màu xám sẫm, điểm các vệt màu nâu hạt dẻ rất đặc trưng.
Chân: cao, mảnh và có màu xám.

Khi bay, Le Le phát ra tiếng kêu khò khè – khá khác biệt so với các loài vịt khác, dễ nhận diện từ xa. Vào ban đêm, tiếng kêu tại các điểm đậu nghỉ tạo thành âm thanh đặc trưng, sôi động cả khu vực.

Tập tính sinh sống và sinh sản

Le Le sống chủ yếu ở các vùng nước ngọt như:

Hồ ao tự nhiên
Đầm lầy, ruộng nước
Những nơi có thực vật thủy sinh phát triển

Chúng sinh sống theo bầy đàn, thường trú ngụ ở những nơi yên tĩnh và ít bị con người tác động. Dù phần lớn sống định cư, một số cá thể Le Le ở miền Bắc hoặc Trung Quốc vẫn có hiện tượng di cư về phía Nam vào mùa đông.

Sinh sản

Le Le thường làm tổ trong các hốc cây, hoặc tận dụng tổ cũ của các loài chim khác.
Mỗi tổ thường đẻ từ 6 đến 12 trứng, ấp trong thời gian khoảng 3 tuần.
Chim non sau khi nở rất nhanh nhẹn, có thể bơi và tìm kiếm thức ăn gần như ngay lập tức dưới sự dẫn dắt của chim mẹ.

Phân bố địa lý

Chim Le Le được tìm thấy ở nhiều nước châu Á như:

Nam Á: Pakistan, Ấn Độ, Nepal, Sri Lanka, Bangladesh
Đông Nam Á: Myanmar, Thái Lan, Malaysia, Indonesia, Việt Nam
Đông Á: Nam Trung Quốc

Tại Việt Nam, Le Le hiện diện chủ yếu ở vùng đồng bằng sông Cửu Long, Đồng Tháp Mười, các vùng đầm lầy phía Bắc, và trong các khu bảo tồn sinh thái.

Giá trị trong ẩm thực Việt Nam

Cháo Le Le – món ăn quý truyền thống

Trong văn hóa ẩm thực cung đình Huế và miền Nam Việt Nam, cháo Le Le là món ăn vừa thơm ngon, vừa bổ dưỡng, từng được xem là món ăn quý dành cho giới quý tộc.

Thịt Le Le có vị ngọt, thơm tự nhiên, không tanh.
Cháo Le Le thường được nấu với gạo nếp, nấm hương, gừng, hành tím nướng và một ít gia vị thuốc bắc như kỷ tử, táo tàu để tăng cường bổ khí, dưỡng huyết.
Món ăn có tác dụng bồi bổ cơ thể, tốt cho người mới ốm dậy hoặc cần phục hồi sức khỏe.

Ngoài cháo, Le Le còn được chế biến thành nhiều món khác như: le le nướng, le le hấp cách thủy, le le tiềm thuốc bắc, xào lăn…

Bảo tồn và phát triển loài Le Le tại Vườn Chim Việt

Hiện nay, chim Le Le hoang dã đang bị suy giảm do môi trường sống bị thu hẹp và tình trạng săn bắt trái phép. Tại Trang trại Vườn Chim Việt, chúng tôi đã và đang nuôi dưỡng, nhân giống Le Le theo mô hình sinh thái tự nhiên, vừa để bảo tồn, vừa phục vụ nhu cầu ẩm thực – trải nghiệm của du khách.

Ngoài ra, Vườn Chim Việt còn cung cấp chim giống Le Le thuần chủng, phục vụ người chơi chim cảnh hoặc các mô hình trang trại sinh thái cao cấp.