Chim sâm cầm – thuốc bổ của Hồ Tây

Sâm cầm (danh pháp khoa học: Fulica atra) là một loài chim thuộc họ Gà nước (Rallidae). Đây là loài chim có đầu và cổ màu đen tuyền, mắt nâu đỏ, mỏ nhọn dài và miếng sừng sau mỏ có màu trắng, trọng lượng trung bình 400-500gr nhưng cũng có con nặng 700gr. Sâm cầm sống bằng thực vật tìm thấy dưới đáy ao hồ. Sâm cầm sinh sản tại nhiều vùng hồ và đầm nước ngọt ở Cựu Thế giới. Khi thời tiết băng giá vào mùa đông, sân cầm di cư về phía Nam và phía Tây. Loài chim này từng di cư về Việt Nam, là loài đặc sản của vùng Hồ Tây, Hà Nội. Sâm cầm Hồ Tây, Hà Nội được coi là một món đặc sản Nhạc sĩ Trịnh Công Sơn, khi ra thăm Hà Nội cũng có nhắc đến sâm cầm trong ca khúc Nhớ mùa thu Hà Nội Chim sâm cầm – thuốc bổ của Hồ Tây Tên gọi loài chim quý sâm cầm bắt nguồn từ truyền thuyết: Dân làng nọ bị bệnh dịch làm cho chết mòn. Nhờ bắt chước một loài chim ăn rễ cây lạ trong núi, họ đã trở nên khỏe mạnh. Loài cây ấy chính là nhân sâm.

chim-sam-cam

Nói về đặc sản Hà Nội, dân thủ đô có câu: “Dưa La, húng Láng, ngổ Đầm/ Cá rô Đầm Sét, sâm cầm Hồ Tây”. Sâm cầm là một loài chim cỡ trung bình, nặng 0,5-0,8 kg, thân bầu, to hơn con le le và nhỏ hơn con vịt trời. Đầu và cổ phủ lông đen, mắt đỏ. Mỏ nhọn màu vàng nhạt, mào là một cục thịt rộng màu trắng ngà, hơi nhô lên. Lông ở lưng và bụng màu xám, đuôi màu thẫm hơn. Đôi cánh ngắn phớt tím. Chân cao màu lục xám nhạt, có 4 ngón, 2 ngón giữa có 3 đốt, 2 ngón bên có 2 đốt; các ngón đều có màng mỏng khá rộng.

Đó chính là chim sâm cầm di cư từ phương Bắc, sống thành đàn ở những nơi có nước như ao, hồ, đầm lầy, sông ngòi có nhiều cây thủy sinh.

Tên gọi sâm cầm bắt nguồn từ truyền thuyết xa xưa như sau: Ở một làng nọ, nhân dân bỗng mắc chứng bệnh kỳ lạ khó chữa. Người bệnh cứ ốm dần, ốm mòn rồi chết mà không có thuốc nào chữa được. Có cô con gái người thợ săn chợt nhớ đến câu chuyện mà cha kể lại trước đây rằng, ở trên dãy núi Trường Bạch có một loài chim thường ăn rễ của một loài cây cỏ nhỏ, ưa bóng râm và kỵ nước. Do ăn loại rễ cây này mà chim đã chống chịu được thời tiết khắc nghiệt và bệnh tật.

Cô lập tức lên đường đi tìm thuốc quý về chữa bệnh cho dân làng. Vượt qua bao đỉnh núi mây phủ, giữa tiết trời băng giá, cô đã đến được núi Trường Bạch, nhưng sức đã kiệt và thiếp đi. Khi tỉnh dậy, cô nhìn thấy mấy con chim đang đào bới rễ một gốc cây nhỏ gần đó để ăn. Cô nghĩ ngay đó là loài cây mình đang tìm kiếm, bèn bò đến, đào rễ ăn ngấu nghiến vì đang đói và khát.

Thật kỳ lạ, ăn xong, cô thấy người tỉnh táo và khỏe khoắn hẳn lên. Cô rất mừng, bèn đào một số rễ đem về làng phân phát cho những người đang ốm. Thế là nhờ uống rễ cây này mà dân làng thoát chết và dịch bệnh tiêu tan. Từ đó, người ta đặt tên cho cây thuốc quý đó là nhân sâm (Panax ginseng C.A.Mey) và loài chim sinh sống bằng rễ cây này là sâm cầm (Fulica atra L.).

Trước đây, chim sâm cầm là sản vật để tiến vua. Theo điều lệ triều Nguyễn, từ năm Tự Đức thứ 17 (1857), cùng với các địa phương khác trong cả nước có sản vật quý, vùng Hồ Tây hằng năm cứ đến Tết Nguyên đán phải cống vua 10 đôi chim sâm cầm đã được chọn lọc rất cẩn thận. Mãi đến năm Tự Đức thứ 24, lệ tiến cống sâm cầm mới được bãi bỏ.

Thịt chim sâm cầm mềm, màu đỏ tươi, được chế biến rất cầu kỳ thành những món ăn ngon đặc sắc như quay, rán, hầm, nướng quả. Do có sự tích nêu trên mà những người làm thuốc cho rằng thịt sâm cầm săn lành, dùng riêng hoặc đem hầm với một số vị thuốc quý như đương quy, thục địa, kỷ tử, hạt sen sẽ có tác dụng bổ dưỡng cao, tăng lực mạnh. Nó rất thích hợp với người bị thiếu máu, người cao tuổi thể tạng suy yếu, phụ nữ mới sinh, trẻ em gầy còm suy dinh dưỡng.

Theo các cụ cao niên kể lại, vào những năm cuối của thế kỷ 19, ở Hà Nội có một vài cửa hàng đặc sản thịt sâm cầm rất đắt khách, nhưng không dám trưng biển hiệu vì sợ phạm thượng.

Theo kinh nghiệm dân gian, chân sâm cầm nên cắt ra, rửa sạch, sấy khô, ngâm với rượu trong thời gian càng lâu càng tốt (có người cho rằng phải trên 100 ngày). Rượu này dùng làm thuốc mạnh gân xương, chân tay cứng cáp, bớt đau mỏi, lao động khỏe và dai sức, đặc biệt rất tốt cho những người cao tuổi

Có thể Bạn Quan Tâm

Chim Công-Những Tập Tính Sinh Học

Chim Công-Một trong những loại chim cảnh có giá trị thẩm mỹ và gía trị kinh tế cao.Những đặc điểm và tập tính sinh học của chim công sẽ được...

Đọc thêm
Chim Công Đẹp Nhất Mùa Nào?

Từ xa xưa, chim công đã được người dân xem là một trong số các loài chim quý hiếm và xinh đẹp bậc nhất. Sở dĩ như vậy bởi chim...

Đọc thêm
Địa Chỉ Bán Chim Trĩ 7 Màu Xanh Tốt Nhất Thị Trường

Chim trĩ 7 màu xanh Nhật Bản Cuộc sống ngày càng chật chội thì con người lại càng khao khát tìm kiếm những thú vui gắn với thiên nhiên, nhằm...

Đọc thêm
Ảnh Đẹp Các Loài Chim gà Quý Hiếm

Chim (danh pháp khoa học: Aves ) là tập hợp các loài động vật có xương sống, máu nóng, đi đứng bằng hai chân và đẻ trứng. Trong lớp Chim,...

Đọc thêm
Kỳ thú thiên nga mớm mồi cho cá chép

Thiên nga đen (danh pháp hai phần: Cygnus atratus) là một loài chim thuộc phân chi Chenopis trong chi thiên nga, họ Vịt. Đây là loài bản địa của Úc, loài này đã bị săn bắt đến mức tuyệt...

Đọc thêm
Giáo sư, nhạc sỹ Nguyễn Lân Tuất qua đời tại Nga

(Dân trí) – Giáo sư, TSKH Nghệ thuật- nhà soạn nhạc Nga ưu tú gốc Việt Nguyễn Lân Tuất vừa qua đời ngày 29/4/2014 tại Liên bang Nga, sau một...

Đọc thêm
Giống gà đen quý hiếm giá “khủng” nhất thế giới

Giống gà chỉ có một màu đen tuyền ở Indonesia này là loại quý hiếm nhất thế giới và có giá lên tới 2.500 USD. Trong thế giới động vật,...

Đọc thêm
Nuôi chim tiến vua

Với mục đích nuôi sinh sản và bảo tồn các loại chim gà quý hiếm Vườn Chim Việt  đã và đang  nhân giống nhân giống thành công các loài chim...

Đọc thêm
Trung tâm cung cấp con giống các loại gia cầm chim gà quý hiếm

Hiện nay, nuôi chim gà cảnh và thú cưng đang trở thành xu hướng của các gia đình có điều kiện nói chung và giới trẻ nói riêng. Để đáp ứng nhu...

Đọc thêm
Bảo tồn những loài chim quý hiếm

Trong thời gian gần đây người ta đã xác định tương đối chính xác về những đối tượng trong véc-tơ truyền bệnh cúm gia cầm do virus gây bệnh từ...

Đọc thêm